برای برخی کشورها، آتش‌بازی و نورافشانی به عنوان یک مراسم مهم تلقی می‌شود که به نوعی آئین تبدیل شده است.
در چین سنت روشن کردن آتش و آتش بازی برای دفع شیاطین نسل به نسل منتقل شده است، در همین حال در آمریکا آتش بازی با جشن چهارم جولای آمیخته شده است. و در هندوستان از آن برای جشن دیوالی استفاده می شود.
در روسیه و اروپا آتش بازی نمادی سنتی به معنای پایان جنگ است.
ظهور پدیده آتش بازی به حدود ۲۰۰۰ سال پیش در چین بر میگردد، یک افسانه مرسوم وجود دارد که می گوید کشف یا اختراع آتش بازی در یک اتفاق تصادفی در آشپزخانه ای در چین و از ترکیب ذغال چوب، سلفور و نوعی نمک ینی که که در آشپرخانه های آن زمان رایج بود ایجاد شد.
با این وجود منابع مختلف از ظهور این پدیده جور دیگری یاد می کنند. بعضی منابع اختراع آتش بازی را در قرن ۹ در طول سلسله سانگ در چین میدانند، بعضی دیگر هند را سرچشمه این اتفاق میدانند، اما در ۱۸ اکتبر ۲۰۰۳ در روزنامه ملی هند این موضوع رد و حق امتیاز کشف باروت به چینی ها منصوب شد.
یک راهب چینی به نام لیتیان که در نزدیکی شهر نیویانگ چین زندگی می کرد مخترع فشفشه در حدود ۱۰۰۰ سال پیش بوده است، بنا بر این اتفاق در دوران سلسله سانگ مردم محلی معبدی برای پرستش لیتیان تاسیس کردند و هر ساله در ۱۸ آوریل با تقدیم قربانیان به لیتیان ادای احترام می کنند.
در قرن ۱۳ میلادی مارکوپولو باروت متعلق به چین را به اروپا وارد کرد و برای نخستین در اروپا برای مقاصد نظامی استفاده شد، و ایتالیایی ها اولین اروپایی هایی بودنند که از این پودر برای آتش بازی استفاده کردند.
کشور چین هر ساله بطور تقریبی ۹۰ درصد از ترکیبات مورد نیاز آتش بازی برای روز استقلال آمریکا در ۴ جولای را تامین می کند.
در ایران نیز استفاده از آتش و آتش بازی در جشن ها بگونه ای دیگر از دوران باستاان مرسوم بوده است. در جشنی که امروز بعنوان چهارشنبه سوری میشناسیم از شب واپسین چهارشنبه سال آتشی برافروخته و تا صبح روشن نگه داشته می شد.
البته در سالیان اخیر آنچه بیش از آتش رواج داشته ترقه بازی و استفاده از مواد محترقه، پر سر و صدا و حتی پر خطر بوده است.
